Karin Radstaak (NIBUD): “Op je 18e kun je niet voorzien wat het betekent om 35 jaar lang te moeten aflossen”
Studeren kost geld, dat is logisch. Hoe bepaal je als student eigenlijk wat je budget is?
“Je kunt een rekenmodel op de site van DUO gebruiken waarmee je jouw inkomsten en uitgaven op een rij zet. Inkomsten kunnen zijn: basisbeurs, aanvullende beurs - afhankelijk van het inkomen van je ouders - , salaris bijbaan, zorgtoeslag en bijdrage ouders. Je uitgaven zijn afhankelijk van je situatie. Woon je bijvoorbeeld thuis of uit huis? Als je alles op een rij hebt gezet, kun je bepalen of je voor je inkomsten extra moet lenen.”
Hebben jullie specifieke tips hoe studenten geld kunnen besparen? Zijn er besparingen uit onverwachte hoek in te boeken?
“Geld besparen kan op allerlei manieren. Als je al je uitgaven op een rij zet, zie je vaak het snelst waar je veel of te veel geld aan uitgeeft. Heb je abonnementen die je eigenlijk niet gebruikt, denk aan de sportschool, koop je vaak eten en drinken onderweg - de zogenaamde latte-factor - , hoe vaak ga je uit? Of ligt er veel eten in je koelkast te bederven? Kun je ergens anders boodschappen doen of vaker met anderen samen eten? Heb je dat dure telefoonabonnement eigenlijk wel echt nodig? En laat geen geld liggen: zorgtoeslag aanvragen en belastingaangifte doen als je een bijbaan hebt.”
Is er een rol weggelegd voor ouders? Of houdt hun rol op als een kind 21 jaar is?
“Dat is aan de ouders zelf. Wel is het belangrijk dat als je je kind financieel ondersteunt, dat dit kind zelf de rekeningen betaalt. Zodat het besef dat het leven geld kost, wel aanwezig blijft. Betaal je als ouder bijvoorbeeld de zorgverzekering en het telefoonabonnement? Betaal die dan niet rechtstreeks, maar maak het geld naar je kind over, zodat die zelf de rekeningen kan betalen.”
“Als je afhankelijk bent van een lening om te kunnen studeren, zou dat je niet moeten weerhouden om deze investering in je toekomst te doen.”Karin Radstaak, woordvoerder NIBUD
Naast de basisbeurs is het voor studenten mogelijk geld bij DUO te lenen. Hoe bepaal je hoeveel je moet lenen?
“Zoals ik al even zei kun je het rekenmodel van DUO gebruiken. Het advies is om vooral niet meer te lenen dan echt noodzakelijk is. En dat kun je dus vaststellen als je alle uitgaven op een rij hebt gezet.”
Zou er wat meer bewustwording mogen komen over wat het betekent om studieschulden aan te gaan?
“Absoluut. Bewustwording is altijd goed. Tegelijkertijd is het ook zo dat als je afhankelijk bent van een lening om te kunnen studeren, dat je niet zou moeten weerhouden om deze investering in je toekomst te doen.”
Er zijn studenten die maximaal lenen om te kunnen beleggen of op vakantie te gaan. Is dat volgens het Nibud verantwoord?
“Nee, dat vinden wij niet verantwoord. Je neemt onnodige risico’s met geleend geld dat je terug moet betalen. En toen de rente op nul procent stond, werd hier heel makkelijk mee omgegaan., Maar wat veel studenten zich niet realiseerden, is dat de rente elke vijf jaar wordt aangepast. Gezien de looptijd van de schuld kun je dus wel zeven keer geconfronteerd worden met een ander af te lossen bedrag dan waar je aanvankelijk vanuit ging.”
Wie afgestudeerd is kan kiezen voor het in één keer aflossen van je studieschuld of voor extra aflossen. Is dat verstandig?
“Extra aflossen op je studieschuld zou ik alleen doen als je ruim voldoende geld achter de hand hebt. Je kunt daarvoor op onze website terecht (zie kader). Het scheelt je rentebetalingen nu en in de toekomst. Daarnaast drukt elke bestaande schuld op je verdere leencapaciteit, ook als je voor een hypotheek in aanmerking wilt komen. Weet wel dat de studieschuld van alle consumptieve leningen de meest coulante terugbetaaalmethode heeft. Dus kun je beter eerst die andere leningen aflossen.“
"Bij het afsluiten van een hypotheek, een persoonlijke lening, etc. wordt gekeken of je die lening kunt terugbetalen, of je kredietwaardig bent. Bij de studielening kan dat niet; is het een aanname dat je de schuld kunt aflossen."Karin Radstaak, woordvoerder NIBUD
Staan studenten voldoende stil bij de gevolgen van lenen?
“Studenten hebben altijd bij kunnen lenen voor hun studie. Niet iedereen hoefde dat te doen, maar ook vóór het leenstelsel leenden studenten extra geld. Het afschaffen van de basisbeurs betekende dat meer studenten dan ooit geld leenden voor hun studie. Als je daar niet om heen kunt en geen keuze hebt, wordt het ook moeilijk om stil te staan bij de gevolgen. Bovendien zijn jongeren optimistisch van aard en kun je op je 18e niet voorzien wat het betekent om 35 jaar lang te moeten aflossen. Dat is meteen het belangrijkste verschil met elke andere lening. Bij het afsluiten van een hypotheek, een persoonlijke lening, etc. wordt gekeken of je die lening kunt terugbetalen, of je kredietwaardig bent. Bij de studielening kan dat niet; is het een aanname dat je de schuld kunt aflossen."
Wat zijn de gevolgen, bijvoorbeeld voor het kopen van een huis?
"De gevolgen voor het kopen van een woning zijn dat je minder hypotheek krijgt als je een studieschuld hebt. Hoe hoger de studieschuld, hoe lager de hypotheek, kort gezegd. Sinds dit jaar is het wel zo dat wordt gekeken naar de schuld die je op dit moment nog hebt en niet naar de schuld zoals ie was. Dat was voorheen wel zo. Had je een studieschuld van € 25.000 euro, dan telde die schuld vol mee. Heb je nu een schuld van € 25.000 euro waarvan je al € 10.000 hebt afgelost, dan wordt de restschuld meegenomen.”
Op de website van het Nibud kun je de Bufferberekenaar of het Geldplan Sparen Beleggen of Aflossen invullen. Met de eerste kom je te weten hoeveel geld per maand je zou moeten sparen om een buffer op te bouwen. De tweede tool geeft inzicht in de mogelijkheid om je schuld af te lossen.
Meer lezen over eerder of extra aflossen op je studieschuld? Informatie hierover vind je op de website van DUO.
