Bouwen met natuurlijke materialen zorgt snel voor meer woningaanbod
BLG Wonen is ervan overtuigd dat biobased bouwen de toekomst heeft. Frank Soede, directeur BLG Wonen: “Voor veel mensen in Nederland is het kunnen kopen van een huis niet vanzelfsprekend. Een van de redenen daarvoor is dat de vraag naar huizen groter is dan het aanbod. Ik zie toekomst in biobased bouwen om sneller, meer woningen te kunnen creëren met ook nog eens een veel lagere milieulast. Doordat er vaak industriële technieken gebruikt worden bij de productie van biobased materialen is de productie kostenefficiënt en kent die kortere doorlooptijden dan bij de productie van traditionele bouwmaterialen. Omdat de materialen doorgaans lichter zijn, zijn zij bovendien makkelijker te vervoeren en verwerken; ook dat geeft snelheid. Ik ben ervan overtuigd dat de bouw een transformatie zal ondergaan naar het bijna volledig gebruiken van natuurlijke materialen.”
De natuur als bouwsteen
Het College van Rijksadviseurs en de City Deal Circulair en Conceptueel Bouwen geeft de volgende definitie van biobased: biobased bouwmaterialen zijn bouwmaterialen gemaakt van dierlijk materiaal of van schimmels, planten, bacteriën die ecologisch verantwoord geteeld, geoogst, gebruikt en hergebruikt worden. Het meest voorkomende biobased bouwmateriaal op dit moment is hout. Hoewel houtbouw de afgelopen eeuw op de achtergrond is geraakt, staat de bouwmethode nu weer volop in de schijnwerpers. Zoals Maikel Kuipers onlangs in de Correspondent schreef: “Dat we de afgelopen 150 jaar onze huizen nauwelijks meer van hout bouwden, is een modegril. Tijd voor een comeback van het duurzaamste bouwmateriaal ooit”.
Houtmythes moeten eerst worden ontkracht
Door biobased bouwen te stimuleren wil BLG Wonen bijdragen aan het creëren van nieuw woningaanbod dat duurzamer is en beter past bij de behoeften van de toekomstige generaties. Maar wat behelst deze vorm van bouwen precies? Hebben we genoeg hout om aan de vraag naar woningen te kunnen voldoen? En is een biobased huis wel even comfortabel en veilig als een huis van baksteen en beton? Dr. Ir. Pablo van der Lugt zette de fabels en feiten op een rij in zijn publicatie ‘Houtbouwmythes ontkracht’ uit 2021. BLG Wonen deelt hier een aantal inzichten uit deze publicatie. Meer weten? Lees de volledige publicatie.
Fabel #1: houtbouw is bouwtechnisch minderwaardig.
De feiten:
Hout voor de bouw wordt op sterkte gesorteerd en geoptimaliseerd, wat leidt tot sterke massiefhouten systemen die met vlag en wimpel aan de vereisten uit het Bouwbesluit voldoen.
De meeste houtsoorten die gebruikt worden voor de bouw gaan eindeloos mee, mits het hout droog blijft. Als de constructie deugdelijk is ontworpen, blijft het hout in het casco droog en kan het eindeloos meegaan (denk aan de middeleeuwse grachtenpanden). Bij buitengebruik (gevel) dient de juiste houtsoort gekozen te worden.
Goed ontworpen gebouwen van massiefhout zijn niet brandgevaarlijk doordat ze vaak zijn afgedekt met gipsplaat. Blijft massiefhout zoals Cross Laminated Timber (CLT) in het zicht dan is het brandgedrag zeer voorspelbaar door het verkolen van de toplaag waaronder het hout structureel intact blijft. Vergelijk het met een groot, log blok hout dat je in een open haard doet; dat smeult even en dooft weer uit. Het is wel belangrijk dat een adviseur met kennis van zaken meekijkt.
Houten gebouwen zijn licht en flexibel, waardoor zij minder snel zullen bezwijken tijdens natuurrampen als een aardbeving
Met de juiste expertise kan een houten constructie zo worden vormgegeven dat zij akoestisch vergelijkbaar is met constructies van beton en staal, en dus ruimschoots aan de eisen in het Bouwbesluit voldoet.
Door zijn natuurlijke eigenschappen geeft hout een constant en comfortabel binnenklimaat, zowel qua vocht als temperatuur. Er komt bovendien steeds meer bewijs dat het zichtbare gebruik van natuurlijke materialen leidt tot minder stress, een groter gevoel van welzijn en tot een hogere productiviteit.
Fabel #2: Houtbouw is slecht voor het milieu en de bossen
De feiten:
Het hout dat gebruikt wordt voor de bouw, komt doorgaans uit Europa en voldoet aan de regelgeving voor duurzame bosbouw, waardoor van ontbossing geen sprake is. De ontbossing die we kennen uit tropische gebieden, wordt veelal veroorzaakt doordat bos moet wijken voor landbouw, veeteelt en mijnbouw.
Hout leent zich uitstekend voor het maken van modulaire, casco bouwonderdelen die na het eerste gebruik nog zeer geschikt zijn voor hergebruik. Door houten elementen te recyclen, benutten we nog langer de CO2 opslagcapaciteit van hout en zijn de bomen die initieel geoogst zijn allang terug gegroeid wanneer de houten materialen aan het einde van hun levensduur zijn.
Houtbouw leidt tot CO2-reductie, doordat de bomen tijdens de groei koolstofdioxide (CO2) opnemen, het hout tijdens de levensduur van het gebouw dit CO2 vast blijft houden in de vorm van koolstof (helft van het gewicht van hout), en doordat de hoge uitstoot van traditionele nieuwsbouw voorkomen wordt.
Vaak wordt gerefereerd aan het gebruik van niet-milieuvriendelijke lijm in massiefhouten systemen. Het aandeel lijm in massiefhouten systemen is zeer laag (1- 6%), en deze hebben geen negatieve invloed op de hergebruikmogelijkheden van het hout. Daarnaast wordt volop gewerkt aan alternatieven waarbij minder of geen lijm nodig is en aan biobased alternatieven voor de traditionele lijm.
Fabel #3: Er is onvoldoende hout beschikbaar
De feiten:
In Nederland is inderdaad onvoldoende hout beschikbaar om aan de vraag naar nieuwe woningen te voldoen. Voor de houtbouw in Nederland hoeven we echter niet zelfvoorzienend te zijn, maar kunnen we hout inkopen uit Europa waar een overcapaciteit is in de Europese bossen.
In de afgelopen 20 jaar is het bos in Europa ieder jaar toegenomen, tot bijna 40% van het landoppervlak. Er is daarbinnen meer dan voldoende ruimte om aan de vraag vanuit de bouw te voldoen.
Als we ook in de toekomst de bossen beheren volgens de principes van zogenaamde Climate Smart Forestry zullen we veerkrachtige, biodiverse bossen creëren die naast productie en CO2-opslag ook goed zijn voor verschillende ecosystemen en meer klimaatbestendig zullen zijn.
Fabel #4: Houtbouw is en blijft te duur
De feiten:
Op de vraag of houtbouw duurder of goedkoper is dan betonbouw is niet makkelijk een eenduidig antwoord te geven, dat hangt van verschillende factoren af. Er is echter wel een aantal dingen over te zeggen:
De materiaalkosten van hout zijn op dit moment nog duurder dan die van beton, maar hout is uitermate geschikt voor prefab bouw. Bij prefab bouw zijn de doorlooptijden korter, kan het ontwerp en bouwproces grotendeels worden gestandaardiseerd en kan er worden bespaard op zaken als fundering en transport, doordat de materialen lichter zijn.
Ten opzichte van beton, cement en staal hebben biobased bouwmaterialen een ander voordeel. Ze hebben een veel lagere klimaatbelasting waardoor de regels die er (steeds meer) zijn en komen voor klimaatbelasting in de vorm van CO2 en stikstof, voor houtbouw veel minder impact zullen hebben.
In de toekomst is onze verwachting dat houtbouw een vlucht zal nemen en met die schaalvergroting zullen ook de kosten dalen.
Op weg naar duurzame bouw
BLG Wonen gelooft in bouwen met natuurlijke, herbruikbare materialen. Uiteraard is er het besef dat we in Nederland nog niet klaar zijn voor een volledige omschakeling van de bouwwereld. Wel zijn we ervan overtuigd dat die transitie uiteindelijk nodig is om aan de blijvende vraag naar nieuwe woningen te voldoen op een manier die de schade aan het klimaat minimaliseert. Daarom is BLG Wonen voorstander van biobased bouwen en financiert zij woningen die met deze bouwmaterialen gebouwd zijn. Wil je daar meer over weten? Bekijk onze pagina over duurzaam bouwen.
Wil je meer weten over de woningmarkt en hoe BLG Wonen werkt aan het vergroten van de woontoegankelijkheid? Volg BLG Wonen de Verdieping op LinkedIn.
